Arıtma tesislerinde oluşan arıtma çamurlarının nihai bertarafından önce arıtılması gereklidir. Atıksu arıtma tesislerinde oluşan çamurun arıtılması ve depolanması için seçilecek yöntem, atıksu karakterizasyonuna, arıtmada kullanılan kimyasal maddelere, ilgili mevzuata bağlıdır.
Arıtma çamurunun bertarafı işlemi de ayrı bir gider kalemi olacağından, atıksu arıtma tesisi kururlurken bu husus gözönüne alınmalı ve projelendirme bu hususa göre yapılmalıdır. Özellikle arıtma çamuru tehlikeli atık özelliği gösteren tesislerde bu çamurlar, diğer atıklarla karıştırılmadan toplanarak bertaraf edilmelidir.
ÇAMUR BERTARAF YÖNTEMLERİ;
Çamur bertaraf yöntemleri şu şekilde sıralanabilir;
1- Stabilizasyon
2- Şartlandırma
3- Yoğunlaştırma
4- Susuzlaştırma
5- Kurutma
6- Nihai Bertaraf
1-Stabilizasyon: Çamurun stabilizasyonu özellikle çamurun hacminin azaltılmasında etkilidir. Stabilizasyon işleminde esas amaç, çamurun içerisindeki organik maddelerin, fiziksel, biyolojik veya kimyasal metotlarla giderilmesini sağlamaktır. Aerobik veya anaerobik çürütme gibi stabilizasyon yöntemleri çamur hacmini önemli ölçüde azaltmaktadır.
2-Şartlandırma: Şartlandırma işlemi ile çamurun suyunun alınmasını kolaylaştırmak amaçlanmıştır. Isıl işlem ve kimyasal şartlandırma en yaygın şartlandırma yöntemleridir. Kimyasal şartlandırmada kullanılack kimyasal maddeler ve bunların dozajları laboratuvar çalışmaları ile deneysel olarak hesaplanmalıdır.
3-Yoğunlaştırma: Arıtma tesisinde oluşan çamurun hacmini azaltmak, çamurun konsantre hale gelmesini ve bu şekilde daha az çamurun bertarafı için daha küçük ve ekonomik çürütücü tankı elde etmek için kullanılır. En yaygın kullanım şekli ağırlıklı çökeltmedir. Kimyasal koagülant maddelerin ilavesi ile ağırlıklı çökeltme işlemi hızlandırılabilir.
4-Susuzlaştırma: Arıtma tesislerinden çıkan çamurun daha kolay bir şekilde tesisten uzaklaştırılabilmesi için su içeriğinin azaltılarak katı hale gelmesi gereklidir. Bu amaçla en yaygın kullanılan ekipmanlar filte preslerdir. Kesikli çalışmalarına rağmen filtre preslerde arıtma çamurlarının daha fazla katı madde içeriğine sahip olması sağlanabilmektedir.
5-Kurutma: Kurutma yatakları, işçilik maliyetinin yüksek olması, geniş arazi kullanımına ihtiyaç duyulması ve hava durumu etkisine açık olması nedeni ile çok fazla kullanılmamaktadır.
6-Nihai Bertaraf: Eğer arıtma çamurunun analizi sonucunda tehlikeli atık özelliği göstermediğinin tespiti halinde düzenli depolama yapılması en uygun nihai bertaraf yöntemidir. Ancak depolanacak arıtma çamurunun düzenli depolanması öncesi, muhtemel yeraltı suyu ve toprak kirliliğinin önlenmesi amacıyla suyunun alınması ve ilgili mevzuat gereğince % 65 katı madde içeriği sağlaması gereklidir.