I. KATEGORİ ATIK YAĞ: Bu kategoride yer alan atık yağlardaki PCB, toplam halojen ve ağır metal gibi kirleticiler aşağıdaki tabloda verilen sınır değerlerin altındadır. Bu kategorideki atık yağların öncelikle rejenerasyon ve rafinasyon yolu ile geri kazanımlarının sağlanması gerekmektedir. Bu kategorideki yağlar 21 nci maddede belirtilen koşullar nedeniyle enerji geri kazanımı amacıyla kullanılabilir.
II. KATEGORİ ATIK YAĞ: Bu kategorideki atık yağlar Bakanlıktan lisans almış tesislerde enerji geri kazanımı amacıyla kullanıma uygun atık yağlardır. Ancak klorür, toplam halojen ve PCB parametreleri aşılmayan endüstriyel atık yağların rejenerasyon ve rafinasyon yoluyla geri kazanımı mümkündür.
III. KATEGORİ ATIK YAĞ: Bu kategoride yer alan atık yağlardaki ağır metaller aşağıdaki tabloda verilen sınır değerlerin üzerindedir. Klorür ile toplam halojenler 2000 ppm’in, PCB ise 50 ppm’in üzerindedir. Rejenerasyon ve rafinasyona uygun olmayan, yakıt olarak kullanılması insan ve çevre sağlığı açısından risk yaratan ve lisanslı tehlikeli atık yakma tesislerinde yakılarak zararsız hale getirilmesi gereken atık yağlardır.
Atık yağlarda PCB analizi TS EN 12766-1, TS EN 12766-2, TS EN 12766-3, izolasyon sıvılarında ise TS EN 61619’a göre yapılacaktır. PCB ölçümleri Bakanlığın uygun bulması halinde sektörel bazda yapılabilir
|
Kirleticiler |
Müsade Edilen Sınır Değerleri (I.Kategori Atık Yağ) |
Müsade Edilen Sınır Değerleri (II.Kategori Atık Yağ) |
Müsade Edilen Sınır Değerleri (III.Kategori Atık Yağ) |
|
Arsenik |
< 5 ppm |
Max. 5 ppm |
> 5 ppm |
|
Kadmiyum |
< 2 ppm |
Max. 2 ppm |
> 2 ppm |
|
Krom |
< 10 ppm |
Max. 10 ppm |
> 10 ppm |
|
Klorür |
Max. 200 ppm |
Max. 2000 ppm |
> 2000 ppm |
|
Kurşun |
< 100 ppm |
Max. 100 ppm |
> 100 ppm |
|
Toplam Halojenler |
Max. 200 ppm |
Max. 2000 ppm |
> 2000 ppm |
|
Poliklorlubifeniller (PCB)(1) |
Max. 10 ppm |
Max. 50 ppm |
> 50 ppm |
|
|
|
|
|
|
Parlama Noktası |
Min. 38 C |
Min. 38 C |
- |
Hangi Atık Yağ Hangi Kategoriye Girer
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yapılan atık yağ kategori belirleme çalışmaları neticesinde genel olarak:
• Makine yağlama yağları 1. Kategori
• Motor yağları (Araçlardan) 2. Kategori
Olarak belirlenmiştir.
(Bu çalışma ülke genelinden numuneler alınarak yapılmış olup bu numunelerin analizlerinin sonuçları çoğunlukla karşısında belirtilen kategoride çıkmıştır. Bir atık yağın analiz sonucu illaki bu çalışma sonucu belirtilen kategoride çıkacak diye bir kural yoktur. Örneğin az kirlenmiş bir motor yağı 1. kategori çıkabilir.)
Atık Yağların Kod Numarası Nasıl Belirlenir
Atık yağlar Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmeliğin Ek-4’ünde Yer Alan Atık Listesinde ’nde
“12- Metallerin ve plastiklerin fiziki ve mekanik yüzey işlemlerinden ve şekillendirilmesinden kaynaklanan atıklar”
“13-Yağ ve Sıvı Yakıt Atıkları” kapsamında tehlikeli atık olarak tanımlanmaktadır.
Atık yağlara atık kodu verilirken oluşum kaynağına göre bu başlıklar altındaki kod numaralarına bakılır ve uygun kod numarası belirlenir.
Örneğin araçların yağ değişiminden kaynaklanan atık yağların kod numarası ; 13 02 05 :” Mineral esaslı klor içermeyen motor, şanzıman ve yağlama yağları” dır.
Atık Yağların Kullanım Alanları
Kapsamda yer alan yağlar Yönetmelikle 3 kategoriye ayrılmıştır.
I. Kategori Atık Yağlar : Ürün ve enerji geri kazanımı yapılabilir.
II. Kategori Atık Yağlar: Enerji geri kazanımı yapılabilir. Klorür, toplam halojen ve PCB parametreleri aşılmayan endüstriyel yağların ürün geri kazanımı da yapılabilir.
III. Kategori Atık Yağlar: Tehlikeli atık yakma tesislerinde bertaraf edilmelidir.
Atık Yağ Taşıma ve Toplama Lisansı
Atık motor yağları, motor yağı üreticileri veya bunların yetkilendirilmiş kuruluşları tarafından toplanır. Motor yağı üreticileri tarafından kurulan Petrol Sanayi Derneğini atık motor yağlarını toplamada Bakanlık tarafından yetkilendirilmiştir.
Atık sanayi yağları, lisanslı taşıma firmaları veya geri kazanım veya bertaraf tesislerine ait lisanslı taşıma araçları ile toplanabilir.
Atık Yağ Geri Kazanım Tesisi Lisansı
Atık yağların üreticisinden kategorilerine göre sınıflandırılarak alınıp lisanslı işleme ve bertaraf noktasına kadar lisanslı atık taşıyıcılar vasıtasıyla Ulusal Atık Taşıma Formu ile birlikte taşınması amacıyla yapılan tüm işlemlerine toplama, Atık yağların tekrar kullanılmasını sağlayan rejenerasyon, rafinasyon ve enerji geri kazanımı işlemlerine geri kazanım denir.
Atık yağ rafinasyon ve rejenerasyon tesisi kurmak ve/veya işletmek isteyen gerçek ve tüzel kişiler Bakanlıktan lisans almak zorundadırlar. Birbirini tamamlayan ve benzer teknoloji kullanan kompleks tesis üniteleri, lisans alma açısından tek ünite sayılır.